Sấy thăng hoa là gì? Nguyên lý và ưu nhược điểm của sấy thăng hoa

Phương pháp sấy thăng hoa đang là một trong những công nghệ tiên tiến trong bảo quản và chế biến nông sản, thực phẩm sau thu hoạch ở nhiều nước trên thế giới. Vậy sấy thăng hoa là gì? Nguyên lý hoạt động và ưu nhược điểm ra sao? Hãy cùng Kho lạnh Nguyễn Hoàng tìm hiểu chi tiết về phương pháp sấy này trong bài viết dưới đây nhé!

Sấy thăng hoa là gì?

Sấy thăng hoa (hay còn gọi là sấy khô lạnh, kỹ thuật khử nước) là quá trình loại bỏ nước trong nguyên liệu bằng sự thăng hoa hơi nước. Có thể hiểu đơn giản là sấy thăng hoa làm biến đổi trạng thái của nước, từ thể rắn sang thể hơi mà không qua dạng lỏng trong môi trường chân không.

Sấy thăng hoa được đánh giá là phương pháp sấy ưu việt nhất hiện nay. Hiện tại ở Việt Nam, đã có nhiều doanh nghiệp đầu tư công nghệ tiên tiến này. Bởi thực phẩm sau khi sấy bằng phương pháp này vẫn giữa được màu sắc, mùi vị, hình dạng và các dưỡng chất bên trong.

Đặc điểm – Nguyên lý sấy thăng hoa

Để hiểu rõ hơn sấy thăng hoa là gì cần nắm được đặc điểm, nguyên lý của phương pháp này. Theo đó, sấy thăng hoa cơ bản áp dụng nguyên lý thăng hoa của nước. Về điều kiện thăng hoa của nước, nhiệt độ của nước cần đảm bảo ở dưới nhiệt độ đông đá và áp suất dưới 600 Pascal. Khi nào đạt đủ các điều kiện này thì nước sẽ thăng hoa.

Quá trình sấy thăng hoa thường trải qua 3 giai đoạn, bao gồm: Cấp đông, sấy sơ cấp và sấy thứ cấp.

• Cấp đông: Máy sấy thăng hoa sẽ cấp đông với nhiệt độ dưới 0 độ C để làm nước trong nguyên liệu sấy đóng băng hoàn toàn (thể rắn).

• Sấy sơ cấp: Sau khi đóng băng hoàn toàn, máy sẽ hút chân không để giảm áp suất trong buồng sấy. Khi áp suất đạt mức dưới 600 Pa thì quá trình thăng hoa sẽ diễn ra.
• Sấy thứ cấp: Do áp suất thấp nên nước vẫn đóng đá, nhiệt độ trong máy sẽ được tăng dần lên 30 – 50 độ C. Sau khi quá trình sấy thăng hoa diễn ra hoàn toàn, sản phẩm được sấy khô.

Ưu nhược điểm sấy thăng hoa là gì

Công nghệ sấy thăng hoa là phương pháp đang được rất nhiều doanh nghiệp Việt Nam áp dụng. Dưới đây là những ưu nhược điểm mà phương pháp này mang lại:

Ưu điểm

Sấy thăng hoa được biết đến là công nghệ sấy hiện đại bậc nhất hiện nay với những ưu điểm nổi bật sau:

• Cho ra sản phẩm có chất lượng cao, hàm lượng dinh dưỡng trong nguyên liệu được giữ lại gần như nguyên vẹn. Đặc biệt là các thành phần mẫn cảm với nhiệt như vitamin, màu sắc, hương vị, các chất có hoạt tính sinh học…
• Sản phẩm sau quá trình sấy thăng hoa có cấu trúc giòn xốp, bị co rút và biến dạng rất ít.
• Có khả năng hoàn nguyên về trạng thái gần như ban đầu khi ngâm nước.
• Không xảy ra hiện tượng hôi dầu, mềm yếu do sản phẩm không sử dụng dầu.
• Độ ẩm sản phẩm thấp, kéo dài thời gian bảo quản. Giúp quá trình vận chuyển và phân phối dễ dàng.
• Ứng dụng được đa dạng các loại nguyên liệu, kể cả những nguyên liệu có cấu trúc mềm hay lỏng.

Nhược điểm

Bên cạnh những ưu điểm thì sấy thăng hoa là gì cũng không thể không nhắc đến một vài hạn chế nhất định. Đó là:

• Máy sấy thăng hoa có giá thành cao hơn nhiều so với các loại máy sấy khác.
• Hệ thống máy sấy có cấu tạo phức tạp, người vận hành cần có sự am hiểu về công nghệ, trình độ kỹ thuật nhất định.
• Thời gian sấy dài nên chi phí sản xuất và điện năng tiêu thụ lớn, khiến giá thành sản phẩm cũng cao hơn.
• Trong quá trình bảo quản sản phẩm dễ bị hồi ẩm. Đồng thời, ần lưu ý đến chế độ xử lý, thông số sấy và phương pháp bảo quản sau khi sấy để đảm bảo chất lượng.

So sánh sấy thăng hoa và sấy lạnh

Máy sấy thăng hoa và sấy lạnh đều có thể sấy được các loại nguyên liệu nông sản, thuỷ sản, dược liệu… và cho ra các thành phẩm giữ nguyên màu sắc, mùi vị. Dưới đây là bảng so sánh một số đặc điểm của hai loại máy sấy này:

Đặc tính	Sấy thăng hoa	Sấy lạnh
Chất lượng sản phẩm	Tốt, khống chế được màu sắc, mùi vị, độ ẩm.	Tốt, khống chế được màu sắc, mùi vị, độ ẩm.
Quy mô công suất	Vừa	Nhỏ và vừa
Nhiên liệu	Điện	Điện
Môi trường	Ít ảnh hưởng	Ít ảnh hưởng
Thời gian sấy	3 giai đoạn sấy	Rút ngắn thời gian sấy
Giải sấy rộng	Từ 40 – 80 độ C	Từ 3 – 80 độ C
Nguyên lý hoạt động	Dùng hơi nóng	Sấy lạnh
Độ bền của máy	Kim loại, vật liệu dễ bị oxy hoá, rỉ sét.	Tuổi thọ cao do ít bị ăn mòn.
Chi phí nhiên liệu/1kg sản phẩm	Cao	Thấp

Ứng dụng sấy thăng hoa trong cuộc sống

Công nghệ ngày càng phát triển, việc ứng dụng phương pháp sấy thăng hoa trong cuộc sống ngày càng phổ biến.

• Sấy thăng hoa dược liệu: Các loại dược liệu thiên nhiên như nấm linh chi, đông trùng hạ thảo… thường dễ bị biến đổi hoặc giảm chất lượng nếu không áp dụng đúng phương pháp. Sử dụng công nghệ sấy thăng hoa trong quá trình sản xuất sẽ đảm bảo được chất lượng và dễ bảo quản sau khi sấy.
• Sấy củ quả: Bảo quản và sấy thăng hoa các loại rau củ mọng nước như chanh, kiwi, dâu tây, cam, dưa hấu, mít, xoài…
• Sấy thăng hoa các thực phẩm dạng bột: Như bột cacao, bột thịt cá, bột rau củ…
• Sấy thăng hoa các nguyên liệu tươi sống: Các loại hải sản, thịt…
• Sấy thăng hoa sữa chua khô: Thức ăn này thường được các bé rất yêu thích.

Qua bài viết trên chắc hẳn các bạn đã biết sấy thăng hoa là gì? Nguyên lý và ưu nhược điểm của công nghệ sấy thăng hoa là gì.

Trên đây chỉ là một trong những phương pháp bảo quản, tuy nhiên nó cũng có giới hạn ở một số hàng hóa. Nếu bạn đang cần một đơn vị cho thuê kho lạnh hay lâu dài hơn là thi công lắp đặt kho lạnh, Hãy liên hệ với Nguyễn Hoàng để được tư vấn nhé.